Als je zelf enkel Nederflomps spreekt, zwijg dan

Column
Nigel Williams

Ik ben pas in België komen wonen toen ik ongeveer 21 jaar was. Ik had er geen flauw benul van welke taal ze hier spraken, ik dacht dat iedereen Frans sprak of iets dergelijks.

In Engeland was ik op mijn 15de gestopt met school lopen, een uitgebreide academische geschiedenis had ik dus niet. Wél had ik een aanbieding op zak voor een job in een metaalfabriek in het Mechelse. De mannen van ‘t fabriek hebben mij zo goed mogelijk opgevangen. Met handen en voeten en hun beetje kennis van het Engels hebben wij een soort verstandshouding opgebouwd.

Ik wou Nederlands leren, of zoals ik er door de ‘mannen’ op gewezen werd: “Je moet Vlaams leren.” (Vlaams werd uitgesproken ‘flomps’.) Mijn eerste poging om een avondschool te vinden was op niets uitgedraaid: ellenlange wachtlijsten. Bovendien werkte ik in ploegen/shiften en was ik niet altijd ‘s avonds vrij. Dus: zelf leren was de boodschap.

Ik redeneerde dat kinderen die hier geboren worden ook zonder taal zijn geboren, dus ben ik naar de bibliotheek gegaan om leesboeken van het eerste schooljaar te ontlenen, een mens moet ergens beginnen. In de eetzaal van de machowereld van een metaalfabriek zitten met een boek over ‘Jan en zijn hond’, het zag er heel bizar en belachelijk uit, maar ik wou die ‘rare taal’ leren. Er volgde een jaar heel intensief inzet om toch mijn plan te kunnen trekken in het Vlaams.

Vlaams: hoe meer ik erover leerde, hoe minder ik er eigenlijk iets van begreep. Ik las Nederlandstalige boeken en tijdschriften met een woordenboek erbij, maar de mannen met wie ik werkte, spraken iets helemaal anders dan de taal die ik las. De mannen spraken bijvoorbeeld over ‘bougies’ en ‘ambreage’, maar in de boeken waren dat ‘ontstekingskaarsen’ en ‘ontkoppeling’.

Na een jaar of twee was ik een vlotte spreker met mijn verbale Vlaams, maar het was een gesproken taal die ik in de fabriek had geleerd: hard, ongenuanceerd, ik kende al de ‘beleefdheidsvormen’ niet, ik sprak het zoals de mannen het onder elkaar spraken in de fabriek…. wat tot vervelende situaties leidde. Op een trouwfeest komen en tegen de bruidegom zeggen: ‘Goedenavond. Amai! Is dat uw wijf?’ … het creëerde zo van die stiltes.

Enfin, nu, na vele jaren goed opletten weet ik heel goed wat ik wél en niet mag zeggen. Ik ken het verschil tussen Nederlands en Vlaams, en lees vlot zowel Engels als Nederlands. Ik verdien mijn geld door op een podium shows te brengen in mijn ‘Nedervlaams’, fantastisch! Mijn leerkrachten in Engeland zouden het niet geloven. Maar doordat ik geen echte taalopleiding heb genoten, ben ik me heel bewust van de fouten die ik nog maak, het is een gebrek dat veel zelfvertrouwen vereist. Van sommige woorden weet ik nog altijd niet of ze dialect of ‘echt’ zijn, en het gebruik van ‘het’ en ‘de’ blijft ‘hit’ or ‘miss’. Over grammatica zwijgen we best.

Ik mijd zoveel mogelijke discussies met ‘taalpuristen’ of mensen die taaleisen willen opleggen aan allochtonen, terwijl er in Vlaanderen zoveel mensen zijn die op TV nog altijd moeten ondertiteld worden. Wat ik dan zeg tegen mensen die mij taalkritiek geven? Simpel:  “Maar ik heb het zo van jullie geleerd.” Ik geloof namelijk echt niet dat veel Vlamingen of Nederlanders hun eigen taal foutloos spreken. Alleen als ze dat wel kunnen, hebben ze volgens mij recht van spreken over andermans taalgebruik.

Nigel Williams is stand-up comedian

Reacties

Volgende carrière

Mooi stukje, Nigel. Als je ooit uitgestandupt bent, kan je misschien beginnen politici en andere bekende figuren te leren leesbaar te schrijven.

internationale taal

Ik was in juli j.l. op het wereldcongres van Esperanto en had daar een interessante conversatie met 5 jonge mensen uit Nepal ,een leraar Engels uit Cuba en twee mensen uit Brazilië. We spraken allen in het Esperanto. In ons eigen land spreken we onze eigen taal. Het Esperanto is neutraal; het verdringt geen andere talen.

Beste Hey,Ik erger me

Beste Hey,
Ik erger me eerlijk gezegd ook geel en groen aan de taalverloedering, en daar horen ook dt-fouten bij. Het is écht niet moeilijk. Als mijn anderstalige cursisten die Nederlands leren en die heel vaak weinig tot geen scholing hebben gehad en van wie sommigen zelfs nu voor het eerst leren lezen en schrijven, erin slagen om de dt-regels onder de knie te krijgen, dan kan jij dat ook, daar ben ik zeker van. Trouwens, wat die leerkracht aangaat... die zou haar vak pedagogie wel opnieuw mogen doen.
Maar in mijn tijd in de humaniora (toegegeven, het is al even geleden) zegde onze leraar Nederlands 'dt-fout?' dat is een nul en ik verbeter niet verder. Vreemd hoor, maar... de week nadien géén dt-fouten meer in de verhandelingen. Dat zegt toch genoeg? En als ik dezer dagen sollicitatiebrieven lees......het is hemeltergend... die sollicitatiebrieven zijn wel gericht aan een vertaalbureau... en ja hoor in 1 op 3 brieven duiken ze op, de dt-fouten. Onnodig te zeggen dat die brieven verticaal geklasseerd worden?

Taal, dialect...

Wat men niet beseft is dat men die tendens zelf sterk beïnvloed, vooral Nederlanders. Woorden als remorque, frigo... komen zeer veel voor in Vlaanderen, omdat dialect en Frans lange tijd een veel belangrijkere rol speelde dan het Standaardnederlands. Het probleem is vaak dat Nederlanders Vlamingen uitlachen omwille van hun woordgebruik, mensen uitlachen is geen goede manier om hen te verbeteren, wel kun je hen op een subtiele manier duidelijk maken welk woord het is. Door te zeggen: 'Het is koelkast, niet frigo, jij domme Belg.' Vererger je het probleem enken, mijn inziens.
Het is natuurlijk een probleem als mensen niet deftig kunnen spreken, zeker voor mensen die uit het buitenland komen, maar dat heeft ook zo zijn redenen, Vlamingen en taak is iets bijzonders...

Dialect verbannen of behouden?

Moeten we allemaal foutloos Nederlands spreken of mogen we fier zijn op onze afkomst?
Volgens mij kan niemand het perfecte taaltje spreken. Je kan je wel verstaanbaar maken in een zo goed mogelijk algemeen Nederlands, maar de regio waarvan je komt, blijft hoorbaar. Is dit een probleem als we elkaar verstaan? Nee, toch?
De mensen die echt nog met het dialect van de regio vertrouwd zijn, kunnen het onder elkaar blijven spreken. Maar deze personen moeten ook het algemeen Nederlands kennen en kunnen gebruiken.
Het is dus belangrijk dat er op school veel aandacht besteed wordt aan spreekoefeningen waarbij de leerkracht de leerlingen op hun fouten wijst. De leerkracht mag de leerlingen niet afschrikken door alles te corrigeren wat ze zeggen, maar hij/zij moet hen attent maken op hoe ze een woord correct moeten uitspreken of zeggen dat het woord dat ze gebruiken geen standaardtaal is. Dit kan enkel leiden tot een correcter taalgebruik.
De leerlingen moeten weten dat als ze een presentatie geven in de klas, ze een ander taalgebruik moeten hanteren dan wanneer ze tegen hun vrienden praten. En dit niet enkel in de lessen Nederlands. In alle lessen moet er aandacht besteed worden aan correcte taal op school en dit kan dan gelinkt worden aan later. (eventueel tijdens een sollicitatiegesprek)
Ik vind dus dat we het regiolect of dialect zeker niet mogen laten uitsterven, maar iedereen moet het algemeen Nederlands onder de knie hebben en ze moeten weten in welke situatie welk taalgebruik van toepassing is.

spiegelbeeld

While I worked in England - as a well-educated native Dutch speaker - I was confronted by the local way English was spoken around Bromley(Kent), but the nationwide recrutement of staff for the company I worked for made me discover, Welsh, Midlanders, Scots, Irish, each time I had to adapt what made it difficult to answer phone calls and resulted in me getting myself to their office in order to understand what their problem was, instead of doing this via the phone.
Wat je beschrijft is heel herkenbaar Nigel, ik zou je met liefde en plezier geholpen hebben en ik zou je standaardnederlands geleerd hebben, ik zou je ook geholpen hebben om dialect van AN te onderscheiden.
Ja, "ik praat bekekt nederlands" met nederlanders (ik gebruik zelfs hun uitspraak), ik praat wat ik standaardnederlands noem, met een zachte g en zodner dat achterlijke ge-trem (voor tram) en ge-mes (voor mis), nochtans heb ik geen last van antwerpse "a" in mijn nederlands. In elek geval blijft, in gelijk welke versie van standaard nederlands ik spreek, een schrijver beginnen met een sch en praat ik dus nooit principieel nooit van een srijver, zoals ik in nederland consequent weiger om het over sjusderrance te hebben, terwijl ik belgie met gemak over jus (d'orange) spreek ook in het dialect.
Zoals de nederlanders onder elkaar spreek ook ik met mijn stadsgenoten "Aentwaerps" zie http://www.aentwaerps.be , maar ik krijg tegen een nederlander geen heilig woord dialect over mijn lippen, terwijl ik tegen "de rosse van hierneffe, giên jota ollans kan klappe".

Laat mij echter voor zaal staan of in een formele vergadering zitten dan is standaardnederlands mijn voertaal, ook als ik met diezelfde mensen buiten de vergaderruimte een of ander dialect spreek. In mijn professionele kant echter is het altijd standaardnederlands, met soms in sectoren als de haven opmerkingen tot gevolg.

Zelfs als jij in je mechelse fabriek nederlands had gekund VOOR je er ging werken zou je een taalbad nodig gehad hebben om met die mensen samen te kunnen werken. Dus als jij "aan de dok" was komen werken had je weer een ander taaltje moeten leren dan in die mechels fabriek.

waarom zouden wij ons moeten schamen voor ons dialect , in het dialect dat is waar de taal leeft, groeit evolueert en het nederlands beent dat met vertraging bij. Dialect , dat is thuis zijn, dat zorgt voor sociale lijm, groepcohesie. Wacht maar al die snotapen aan de turnhoutse baan, handel, de abdelstraat ... die nu uit hun nek lullen "wij zijn marokkaan" (met dat half illegale ondertoontje) , bullshit mijnheer jiullie zijn antwerpenaar, een "bitje aangebrand, maar gij zet en gij bleft nen antwerpener", en dus zijn al die wandelende testosteron bommekes niet meer iets anders en dus gaan ze de bruine macho uithangen, eigenlijk taalkundig gesproken zijn dat allemaal blokkerkes, "eigen antwerps eerst"!

En gij Nigel, gij zijt nen aangespoelde, maar nen antwerpenaar.

en weet je wat ons bindt ? "een groot bakkes, om rond nen bol keuning te krijgen!"

Tja, Nigel, je hebt ergens

Tja, Nigel, je hebt ergens wel een punt, maar een metaalfabriek in 'het Mechelse' (gallicisme, tussen haakjes) is natuurlijk niet de ideale plek om algemeen Nederlands te leren. Ik denk ook niet dat een metaalfabriek in pakweg Cardiff de ideale plek is om Engels te gaan leren ... En wat die 'bougies' betreft, dat is inderdaad de juiste Nederlandse vakterm, 'ontstekingskaarsen' zijn een ... purisme.

Nederflomps

Het is inderdaad een levensgroot taalprobleem voor de Vlamingen dat ze in vele gesprekssituaties geen Standaardnederlands spreken.
Buitenlanders die keurig Standaardnederlands gestudeerd hebben en het ook gewoon willen praten, buitenlandse studenten die de moeite doen om ons Nederlands te leren komen vaak niet terecht met het Standaardnederlands dat ze geleerd hebben, omdat Vlamingen niet het zelfrespect opbrengen op een verzorgde manier het Standaardnederlands te leren en te spreken. Erg jammer, dat taalfierheid in Vlaanderen zo vaak ontbreekt.
Wel vitten Vlamingen op de spelling, op het gebruik van Engelse woorden in het Nederlands, op gallicistisch woordgebruik in geschreven taal enz., maar zelf de standaardvorm van hun taal beheersen, daar doen ze na schooltijd vaak de moeite niet voor. In Frankrijk spreken de mensen vreemden aan in het Frans, in Duitsland in het Duits, in het Verenigd Koninkrijk in het Engels, in Vlaanderen in het Engels of in één of andere tussentaalvorm. We kunnen dat enkel maar betreuren.

Ghislain Duchâteau

onzin

Wat een onzin zit jij hier te verkondigen. In frankrijk en duitsland heb je evengoed dialecten. En in Vlaanderen spreken ze vaak ook nog andere talen dan hun moedertaal. Wat van bijvoorbeeld de Fransen, Engelsen, Spanjaarden,... niet kan gezegd worden. De gemiddelde vlaming kent volgens mij vier talen; plaatselijk dialect, een soort tussentaal (algemeen nederlands met een accent met als eigenschap dat iedereen het verstaat), engels en frans. Ik denk dat elke Vlaming fucking fier is op zijn taal!
U weet duidelijk totaal niet over wat u spreekt. Daarbij is algemeen nederlands een theorethische taal. Ik denk dat er in heel Vlaanderen en Nederland nog geen 1000 man perfect algemeen nederlands praat. Wat logisch is voor een theorethische schrijftaal die voor heel veel Vamingen gewoonweg fout klinkt en dus wat word aangepast om het in hun oren juist te doen klinken. Het beste voorbeeld hiervan is "jij je", deze twee woorden worden door bijna elke vlaming als foutief aangevoeld.
Allez, kgaan stoppe want anders zenk ier binne twee dage nog bezig.
Vriendelijke groeten

nederlands-vlaams en alles wat ertussen ligt

Lieve onzin, elke Vlaming kent Frans? Laat me niet lachen. Dat was misschien 50 à 70 jaar geleden zo, maar nu? Vergeet het, man. En ik ben als Vlaamse Belg 'trots' op mijn taal, niet fier. Uiteraard kent elk land zijn dialecten, regiolecten, en tussentalen. Ik ben er zeker geen voorstander van om maar klakkeloos alles van de Nederlanders over te nemen, zoals mijn Nederlandse collega-vertalers onderhand wel weten. Maar, het moet gezegd, de Nederlanders spreken in méér situaties de standaardtaal dan de Vlamingen, dat is nu eenmaal zo. Dat Nederlanders echter foutloos Nederlands spreken is een lachertje, het klopt niet. Woordgeslachten, daar hebben ze écht geen kaas van gegeten en in schriftelijke taal laten ze het Engels doorwegen door woorden die in het Nederlands aanelkaar worden geschreven in twee of drie woorden te schrijven, met hilarische misverstanden tot gevolg. Vlamingen spreken echter ook geen perfect Nederlands. Wat is perfect trouwens. Misschien zouden we die rivaliteit moeten doen ophouden en zouden we moeten zeggen dat de Nederlanders Nederlands spreken met Noord-Nederlands accent en de Vlamingen Nederlands met Zuid-Nederlands accent? Waar ik me inderdaad blauw aan erger is dat Nederlanders een woord als 'geen Nederlands' betitelen, als zij het niet kennen, en het alleen in Vlaanderen wordt gebruikt. Bijvoorbeeld het prachtige woord 'appelblauwzeegroen'. Elke Vlaming weet wat ik bedoel, maar de Nederlanders kennen het woord niet en dus is het volgens de meesten van hen geen Nederlands. Onzin natuurlijk. Het staat ook niet in Van Dale, natuurlijk niet, want dat is een woordenboek met Noord-Nederlandse roots. Ik vind het eeuwig zonde, dat gekift. Zer in een woordenboek gewoon NNL en ZNL en dan weet iedereen, aha dit woord wordt alleen in Nederland gebruikt en dat alleen in Vlaanderen. Op die manier zet je de twee varianten op gelijke hoogte, en geef je de Vlamingen niet de idee dat hun taal als ' dat achterlijke boerentaaltje dat zij Nederlands noemen" beschouwd wordt. Ik kom uit een multiculti familie, mijn opa was Nederlander en dus praat ik Nederlands met Hollands accent en dito woordenschat met die tak van de familie terwil mijn Vlaamse familieleden een rolberoerte van het lachen krijgen en dan proberen om het accent na te doen. Zonder succes overigens. En met de Vlaamse familieleden praat ik dan Nederlands, maar met Vlaamse inslag en dan kijken de Nederlanders weer raar op... en vragen regelmatig ' wat zeg je nou?????'. Ik wissel van taalregister zonder daar nog bij na te denken, en de anderstalige familieleden (Turks, Frans, Duits, Russisch, Farsi) kijken er al lang niet meer van op. Zo zal ik met de Nederlanders altijd 'jijen en jouen', terwijl in gesprek met de Vlamingen geen haar op mijn hoofd daaraan denkt. In Vlaanderen blijf ik de 'gij'-vorm trouw, hij ligt me trouwens nog altijd nauwer aan het hart. Ik vind het mooier dan 'jij' en zeker 'jou' vind ik lelijk, hard en onmuzikaal klinken, maar goed.. En mensen die ik niet goed ken en ouderen, spreek ik met 'u' aan. Geen haar op mijn hoofd dat eraan denkt een van mijn buren, die twintig jaar ouder is, de pastoor of oppervlakkige kennissen met 'gij' aan te spreken.
We zouden er goed aan doen elkaars taal te respecteren. Een Duitser merkt ook na tien woorden of een tekst door een Zwister, Oostenrijker of Duitser geschreven werd, maar ze nemen het voor kennisgeving aan en dat is het dan. En ook de taal in Zuid-Duitsland is lichtjes anders dan die in het noorden des lands, maar daar kraait geen haan naar. Dan zeggen ze gewoon 'ach so, ein Suddëutscher', klaar, over.

Appelblauwzeegroen

Correctie: "appelblauwzeegroen" staat wel in de Grote Van Dale. Nog niet in de papieren versie, wel in de elektronische.

Noord-Nederlandse woorden krijgen in Van Dale voortaan ook een label.

Ruud Hendrickx
hoofdredacteur Grote Van Dale

Ik ben het er deels mee eens,

Ik ben het er deels mee eens, aangezien wel degelijk gedefinieerd is wat het officiele Nederlands is. Wat jij bedoelt met het als niet-nederlands bestempelen van woorden ligt niet zozeer aan de taal, als meer aan de bekrompenheid van geest en kleinzielige arrogantie van veel (Noord-West)Nederlanders. Ik ben er een (uit het westen), dus ik mag dat zo wel zeggen.
Ik vind Belgisch (en dat noem ik als Nederlander zo terwijl ik Vlaams bedoel) juist prachtig omdat er een hele taalschat zit die bij ons onbekend is. En zoals wederom voor Nederland geldt, onbekend maakt onbemind; wat de boer niet kent dat vreet hij niet. Behalve als het nasi is, maar dat is een ander verhaal.
Voor mijzelf zie ik Vlaams gewoon als een andere vorm van Nederlands, net zoals Limburgs, Gronings, Twents (alhoewel dat meer Duits is) en ga zo maar door. Goed, het zal officieel wel anders in elkaar steken, maar voor mij is het gewoon een dialect. In Friesland leren ze ook gewoon ABN op school.
Overigens zet ik mijn navigatiesysteem op Belgisch - ik vind dat vele malen fijner aan het gehoor dan dat harde GGGGa hieRRRR RRRRechts afffff.
Verder lijkt het me ook logisch dat in Vlaanderen zich een iets afwijkende vorm van Nederlands ontwikkelt. Per slot van rekening is het ook gewoon een ander land. In Oostenrijk praten ze ook anders Duits dan in Noord-Duitsland, maar Bayerisch lijkt er alweer meer op. Dat is prima vergelijkbaar met Noord-Brabant vs. Vlaanderen.

Nederflomps

Nigel, van MIJ heb je het niet geleerd, maar mijn complimenten aan al je toeleveranciers van het Nederflomps!
Het ziet er in geschreven toestand al uiterst apeteitelijk uit; het maakt de oren hongerig naar je gesproken taal!
Geweldig! Je bent een zeer hoopvol stemmend voorbeeld voor ieder ander die het hoofd breekt over het leren van onze taal.
Veel succes met je toekomst!
Hoewel... reden tot zorg zie ik er niet in.

Hartelijke groet, Lijn Schutte

Hey, Mooi, heel mooi ... En

Hey,
Mooi, heel mooi ...
En zelfs van zij die dat wel kunnen en het geluk hadden onderwijs en vorming te genieten verwacht ik nog wel respect voor zij die met alle moeite van de wereld inspanningen doen om zich voor een cursus in te schrijven (en op een wachtlijst terecht komen) en het Nederlands te leren. Toen ik jaren terug in de leraarskamer zat was er een lerares die met een bijna sadistisch plezier met een rode bic indeloos veel rondjes trok rond een dt -fout en zich superieur plaatsen boven zij die het een dt-fout maken.

dt-fouten zijn dan ook wel

dt-fouten zijn dan ook wel het laagste van het laagste op het gebied van taalfouten. Goed, tegenwoordig is bijna iedereen dyslectisch (of dat nu terecht is of niet), maar de eenvoud van de dt regel duidt bij het overgrote gedeelte gewoon op stuitende luiheid. Daar zou ik ook sadistisch van worden.