margreet - 22/06/07

Ik denk, dat in Zwitserland als het hard waait, even goed elkaars woorden zijn te verstaan als in Holland als de wind over de dijken giert. En echo’s bij windkracht 6 zijn al helemaal niet te volgen.

Het gaat slecht met de presentatie met een reeks Hollandse televisieprogamma’s; struikte niet alleen het woordgebruik en dictie, nu ook nog eens de inhoud. ‘Sommige presentatoren lijken aangeworven met het idee dat het alleen om de kijkcijfers, dus om het kijken gaat’. Ja, voor heel veel burgers is kijken – met eenvoudig taalgebruik - belangrijker dan bijvoorbeeld in het Haarlems taalgebruik. (Nolst Trenité en Bomans) Daarop heeft de televisie ook zijn bijnaam gekregen in de 80tiger jaren: Treurbuis. Weet u het nog. En als er gebalkt wordt zijn er altijd problemen.

Ik lees nooit de achterflap, misschien als ik de draad kwijt ben van het verhaal, en als dat gebeurd is het ook een slecht boek. Maar slechte boeken worden geschreven voor ‘achterflap lezers’. Doe het maar niet of het is een moeilijk boek waarvan de experimentele schrijfwijzen soms met een flap opgelost kan worden.

Ik houd niet zo zeer van iemand die kennis wil overdragen, iets uitleggen willen met, dezelfde beeldspraak, woorden, fenomenen waar ze tegen ze zijn. Ik kreeg meteen de behoefte blokje voor blokje te beantwoorden want anders (ik ben een vrouw) had mijn sympathieën voor uw feministisch fenomenen mij geheel in beroering gebracht en had ik uw gedachte meteen geslikt. Nee, het lijkt allemaal en beetje op in airs wateren verkeren; zich airs uitdrukken maar tegelijk wel met de zelfde bewoordingen: tautologie dus

Het fenomeen ‘kijken’ geeft nog steeds meer bevrediging dan taal. Dat moet u weten als kinderboekenschrijfster. Ik heb in Haarlem, Amsterdam, Maastricht, Luik, Cemboing, Girona gewoond. Heb de Rijksacademie voor Beeldende kunsten doorlopen. Mijn CV heeft vier A4tjes maar waar je ook woont, televisie is over heel Europa genomen dezelfde treurbuis als in Holland, Nederland. Overal zie je dat mensen vooral willen kijken en daarnaast misschien lezen. En of dit nu plaatjes- , kinderboeken zijn of grote internationale romans, ieder zijn deel en ieder zijn trek.
Er is één verschil. Hoe dichter je bij het mediterranen komt hoe emotioneler televisie, kinderboeken en literatuur wordt. (Denk eens aan Don Quijotte)
Conclusie: Hoe Noordelijker hoe killer, hoe Zuidelijker hoe warmer.

Uw aanklacht had niet echt het fenomeen van beschuldiging, het was eerder een tautologie van een Noordeling die zijn waar verkopen wil.

Nu maar hopen dat de redactie mijn oprechte mening wil plaatsen anders zie ik het somber in met de vrijheid van meninguiting.

Margreet Haverkamp

Gooitske Hornstra Moedt - 24/06/07

Ik had een beetje moeite de gedachtegang van Van Leeuwen te volgen. Misschien was het de bedoeling ironisch te zijn en het schreeuwerige in de Nederlandse televisie-wereld met een schreeuwerig en banaal stukje te illustreren?

was - 27/06/07

tja, nu moet ik toch wel ragfijn constateren
dat je niet zeer subtiel aan die herrie connoteert.

die propagandistische SCHREEUW in de laatste zin ...

Paul (via Taalpost 682) - 27/06/07

Is het niet zo dat deze kritiek net zo goed geldt voor de radio, zodat we de kijkfactor kunnen elimineren? Ik lees dit vooral als een pleidooi voor subtiliteit. En die subtiele humor kom ik gelukkig volop tegen in het overige werk van Joke van Leeuwen.

BoRo - 27/06/07

Ik wacht op de laatste Geeuw van de Leeuw, dat zou al aardig opruimen.
Maar ja, als half Nederland daar nou gek mee is ???

BoRo

ga ook eens naar http://espermuzo.blogse.nl

Thomas K - 27/06/07

Even een geluid uit het zuiden der Lage Landen.

Ik kan mij best vinden in dat betoog van Joke van Leeuwen. Wat zij aanhaalt, lijkt mij één van de symptomen van een fenomeen waaraan niet enkel de commerciële tv lijdt.

Ik zie politieke interviews verworden tot analyse van perceptie dan van inhoud. Ik hoor interviews die ophouden waar het interessant begint te worden: die van de hak op de tak springen maar nooit dieper graven. Ik hoor op Radio 1 veel te weinig subtiele muziek. Ik wil bij politieke uitzendingen meer analyse en minder verhalen...

Tja, wat zal ik nu naar mijn kop krijgen ?

Thomas K

rob - 27/06/07

waarom niet geluidsbegrenzers inzetten bij radio- en tv-uitzendingen waarmee gesproken woord- en muziekuitzendingen worden genivelleerd naar 'niet-zachter-dan en niet-harder-dan' ?

ik word gefrusteerd als bepaalde presentatoren van o.a. "met het oog .." met hun stemgeluid in intensiteit op en neer deinen net zoals de golven in hoog-en-laag bij storm op zee.
niet afhankelijk van stemming, was dat maar waar, nee, een onnadenkend stemgebruik, wellicht werd hieraan geen aandacht geschonken op de School voor (gesproken) Journalistiek!?

en, hoe mooi radio 4 ook de muziek aan liefhebbers levert, de explosies-naast-pianissimi a la beethoven zijn onverkwikkelijk wanneer ik mijn muziek zo wil afstemmen dat mijn buren en ik er geen (geluids)hinder van ondervinden. dit geldt des te meer wanneer ik graag wil inslapem met de radio aan.

toen ik nog jonger was dan nu beschikte ik over een recorder die zelf de geluidsnivo's assimileerde. dat was toen een prettige oplossing voor mijn gehoorgevoeligheid.

nu zou het billijk zijn als van uitzenderskant eraan gewerkt wordt om de geluidsmoeie luisteraars tegemoet te komen. hoe veel mensen zou dit plezier doen?

rob

robert - 27/06/07

Dit vind ik schreeuwerig en winderig... kan het wat milder... wat zachter gaai waaien...: "Maar het gemeengoed geworden rechttoe rechtaan taalgebruik van de (soms vermeende) oprechtheid geeft wel vaak gvd een godvergeten kutherrie".

Vooral het laatste woordje dringt zo door dat het lijkt of mijn weke hersenen zich verder verweken... tot een fenomeen van alleen weke delen... en zo voorts.

epke - 29/06/07

Veel geschreeuw en weinig wel.
Wie het hardst schreeuwt wint het spel.

renzo - 29/06/07

Interessant, dat van die mannelijke cabaretiers... zijn vrouwen dan zwak? Ik zou dat niet willen zeggen, en ik geloof ook niet dat vrouwen het zo leuk vinden als zwak te worden afgeschilderd. Zelfde verhaal voor ouderen, zijn die zwak? Verder zie ik bij vrouwelijke grappenmakers en in alle media vooral malebashing

Willemijn van Stokkum - 1/07/07

Af en toe kijk en luister ik eens naar tv-progrmma's. Er zijn boeiende detectives, indringende actualiteitenrubrieken, fijnzinnige culturele en kunstprogramma's (vooral in Vlaanderen), maar al dat geschreeuw, dat keiharde onnatuurlijke lachen (Ik denk aan P. de Leeuw en zijn miljoenenaanhang), het opgewonden toontje van vele reclamespots vind ik huiveringwekkend smakeloos. De op die manier aangeprezen produkten zijn voor mij antireclame. Maar gelukkig is er de uitknop of kan er gezapt worden. Joke van Leeuwen zegt het wat moeizaam, of beter: onhelder, maar ik deel haar mening. Graag meer fijnzinnigheid!

De Jong, Bennie - 3/07/07

Wat mij evenzeer bedroeft zijn kreten als "bij ons in Holland", als men "Nederland" bedoelt. De andere elf lijken aldus niet mee te tellen. Sinds Paul de Leeuws optredens ben ik het spoor in beschaafd t.v.-land bijster; Jensen of Jenssen doet qua presentatie de deur dicht: over lawaaierigheid, opdringerigheid, grofheid en onbeschoftheid gesproken! Ik zal maar niet opmerken dat men een voorbeeld aan de Belgische t.v. nemen moet, want dan luidt de reactie zeker en vast: Kaajk daa' dan maa' naa' !!!
De Engelse, nietszeggende kretologie is bovendien nog niet het ergste; degenen die de t.v.-programma's presenteren en het nieuws of het weerbericht voorlezen, zijn pas een èchte crime (spreek uit "kriem"). Die Hollanders met hun spraakgebrek, die geen oo-, ui-, eu-, ou/au-, ee- en wat-dies-meer-zij-klanken meer kunnen uitkramen of de letter "r" nog kunnen prononceren, verzieken al decadenlang mijn luister- en kijkplezier, en ze maken het steeds bonter! Het wordt tijd voor een nieuwe generatie buitenrandstedelingen die onze taal wèl verstaanbaar, herkenbaar en fatsoenlijk spreekt!! Laat die Hollandse kakkers zich maar terugtrekken en eerst eens wat spraaklessen gaan volgen, dan betert het misschien ooit nog eens, om te beginnen voor wat betreft de taalmartelingen. Het taalgebruik volgt dan mogelijk op de voet ......

Bert Jansma - 5/07/07

Alles moet hard, kort en liefst gratis. Het zap-tijdperk. Meteen van boem-pats-gek (ipv leuk, goed of mooi) en dan door naar iets anders. Het tv-principe zie je ook op de (jazz)festivals: ene zaal uit, andere in. Tijd om muziek te ontdekken, op je te laten inwerken, te geven of te krijgen, is er niet. Oerend hard moet 't zijn, zowel in decibellen als in mentaliteit. Kwaliteit is een ondergeschikte norm geworden. Subtiliteit idem dito met ster. De tv brengt zoveel slechte acteurs in soaps dat er al een hele generatie is die niet meer weet hoe 't ook weer ging met écht acteren. Van de weeromstuit werken toneelgezelschappen er aan verder door soapies in toneelstukken te zetten waar geen camera een ogen-blik beeldbreed vergroot. Resultaat: vervlakking.
Pet af voor Joke van Leeuwen. En ergens in de reacties heeft iemand de dubbele bodem van haar laatste schreeuwzin niet helemaal gevat.

robert - 8/07/07

En wat het ergste is, is dat die Hollanders de ^N^ vergeten uit te spreken: werke, telle, enzovoorts. Vreselijk.

Freddy - 9/07/07

Slechts een kleine aanvulling:
Waar Joke van Leeuwen schrijft over 'de snelle reclamekreet' moeten we ons in deze context bedenken dat reclameteksten vaak bedachtzaam en zorgvuldig zijn gecomponeerd.

Werner - 14/07/07

Als je naar het laatste halfuur van 'Bowling for Columbine' kijkt, waarin Michael Moore aantoont hoe de media hypes en fobieën creëren ter wille van verdoken aandeelhouders, dan begrijp ik de kritiek van JVL heel goed: kijkers, lezers en luisteraars zijn enkel belangrijk als ze met veel zijn, want dat levert adverteerders (lees: centen) op. Alle middelen zijn blijkbaar daar goed voor.

Het probleem is dat op die manier de hele samenleving in een nerveuze wildwaterbaan van banaliteit terechtkomt. Tot twintig jaar geleden vroeg men over heikele kwesties op radio en televisie vooral de mening van deskundigen. Vervolgens moest ook jan met de pet zijn zeg hebben, noem het maar de voorloper van de reality soap. Maar vandaag komt nog enkel jan met de pet de in beeld, want deskundigen, daar zapt men van weg. Waarden op basis van gewauwel krijg je dan. 'Ik ben tegen een nieuwe staatshervorming, want onze bakker zei gisteren toevallig op tv dat hij dat ook maar niks vindt.'

Gelukkig lees ik de jongste tijd geregeld dat de jongeren van vandaag daar steeds kritischer tegenover staan en opnieuw zelf willen bepalen hoe en waar ze willen zwemmen. Mooi, zo'n beweging, want de jaren zestig worden stilaan prehistorisch. Ik kijk al uit naar het moment dat de media plots gaan beseffen dat ze alleen nog voor zichzelf schreeuwen...

Theo - 16/07/07

Geert Mak verweet enkele jaren geleden (zelfs!) het NOS-Journaal het nieuws veel te hijgerig te brengen en zo bijdragen aan maatschappelijke onrust. Hij verwees naar het Vlaamse en Duitse journaal (op hun openbare omroepen). Ik denk dat hij gelijk heeft. De laatste tijd eindigt het NOS-Journaal zelfs met een leuk uitsmijtertje! Alsof het een kleuterprogramma is.

Ik moet zeggen dat ik ook voor andere programma's steeds vaker naar buitenlandse zenders kijk. Die zijn over het geheel genomen rustiger. De journaals nemen hun kijkers ook serieuzer. De netwerkcoördinatoren zullen dat wel saai vinden. Laat het lege gezwatel maar aan de commerciëlen over. De openbare omroepen moeten tegenwicht bieden.

Reclame moet hoe dan ook van de openbare buis. Op 1 januari is het eerste programma op de Nederlandse tv steevast: een reclameblok! Om kinderen niet te jong aan reclame bloot te stellen, was er een tijd lang voor 8 uur geen tv-reclame. Terecht. Waarom is die maatregel verdwenen? Heeft het met de komst van de commerciële tv te maken? Trouwens: de een na de andere reclameboodschap wordt op datzelfde hedendaagse 'nogalwiedes'-toontje uitgesproken.

Verschillende schrijvers hierboven storen zich aan het Poldernederlands. 'Taal frandewt' heet dat, maar ook ik kan dat niet als verzorgd Nederlands zien. Je kunt het niet helemaal weren, maar van professionele sprekers als presentatoren mag je toch wel iets eisen wat dichter bij het ABN staat. Zelfs bij het NOS-Journaal grossieren de jongere presentatoren in aai's, aau's enzoufoowt.

Laura - 6/08/07

Handelt de column nu over de decibellen of over het taalgebruik? Mijn aandacht werd meer getrokken door een fragment van een reactie die stond afgebeeld dan door de titel van dit stuk.

Mijn ergernis betreft namelijk vooral het taalgebruik en de manier van spreken. Het lijkt af en toe wel of er bij het journaal (RTL, NOS, allemaal) gesproken wordt in krantenkoptermen. Dan doel ik op termen als '(Nederland is) in de ban van'. Onuitstaanbaar. Dat verschijnt dan op de autocue, tja, dan moet de lezer daar ook iets mee in de intonatie. Dus zelfs van Philip Freriks, naar wie ik verder graag luister, kan ik het niet aanhoren.
Ook opmerkelijk vind ik dat er -ook op het journaal meen ik- vorig jaar zo drie van de vier keer werd gesproken over de 'trapramp' in Utrecht. Een ingestorte brug in Amerika met minstens 30 doden wordt echter in dezelfde verhouding aangeduid als 'brug-ongeluk'. Dat (onterecht) opgeblazen taalgebruik... Je beeldt je inderdaad nu en dan in dat je naar reclame zit te kijken of de Telegraaf leest terwijl het journaal aan staat.

Johan Nijhof - 9/08/07

Termen waarmee men elkaar overschreeuwt. Het is goed dat Laura dit aspect aankaart.
Hoewel de Telegraaf met recht als slecht voorbeeld wordt vermeld, glijden ook serieuze kranten nu af in deze zelfde richting.
Een puntje van kritiek wordt, als het een persoon betreft, al snel "uithalen naar", als het een rapport of een studie betreft heet het “kraken”.
Even ergerlijk is overigens, dat er met een quasi-objectiviteit wordt gekoketteerd door het te onpas gebruiken van het woordje "vermeend", zelfs als het over de declaraties van Peper gaat, om maar iets te noemen.
Hoe onnadenkend dat taalgebruik is, moge ook blijken uit het feit, dat reeds in de allereerste jaren van deze nieuwe eeuw allerlei zaken werden benoemd met het superlatief "van de eeuw".

Margreet - 13/08/07

Overschreeuwen heeft met retorica te maken. Alles wat krom is recht lullen. Ik las een tijd geleden in Filosofies Maandblad...waarin een artikel stond...dat de retorica terug moet op de scholen. De schrijver heeft met zijn artikel een prijs gewonnen maar...ik had het even niet meer. Ik zie het al voor mij...Amsterdam-Noord...scholengemeenschap Bredero college V.M.B.O...leren retorica. De gebektheid kent dan helemaal geen grens.

Al die retorici hebben allemaal de zelfde visie…zijn volgzaam en denken niet na. Hebben dezelfde rubricering en verwijzingen naar...andere retorici. Ze leven in verstikkende woordkeuzen…gevangen van dezelfde hiërarchie...schreef eens de schrijver Kundera.

ramona - 17/12/07

Joke,

Ondertussen ben ik al op je site gaan piepen: ziet er niet slecht uit.

Daarnaast begrijp ik niet zo erg goed waar je naartoe wil in je vraag. Wat die presentatoren op tv betreft: ik vind dat wanneer je naar tv kijkt je jezelf altijd moet afvragen 'Wat doen die mensen daar? Om welke reden zijn zij op tv? Is het om ons iets bij te brengen? Of is het uit eigenbelang, om zichzelf te kunnen tonen, om aan populariteit te winnen?'
Als elke burger daarbij zou nadenken voor hij begint te zappen, dan zouden culturele, interessante programma's - misschien - op een redelijk uur uitgezonden worden.

Groetjes.

Florence - 4/08/09

Wat me stoort is de onverschilligheid waarmee Nederlanders hun taal gebruiken beter gezegd misbruiken. In Vlaamse oren klinkt dat onuitstaanbaar zoals bijvoorbeeld als ik hen in Antwerpen hoor kwekken. OK er zijn dialecten en ze leven of eten, of denken anders, maken lawaar, betweterig enz..dat zijn allemaal normale dingen tussen buurlanden die te dicht en met het vergrootglas elkaar bekijken. Stoort me geenszins we kunnen best elkaar respecteren maar die uitspraak doet het teniet. Het gaat zover dat we een Nederlands gesproken documentaire willen zien op tv en dan vaststellen dat het Hollands gesproken is. Na een tijdje tandenbijten gaat die tv uit. Het is niet te horen.
Nederlanders staan hier totaal niet bij stil in hun onverschilligheid tegenover hun taal omdat ze niet weten of vergeten dat men hier altijd al voor onze taal=identiteit moest vechten.

Het gaat zover dat ik een Engelse biografie van een kunstenaar wou kopen en wachtte tot de Nederlandse vertaling want die zou iets later verschijnen. Ik kocht de Nederlandse wat een Hollandse vertaling bleek die het personage woorden in de mond legde die puur op Hollands terugvielen. Dadelijk de originele Engelse uitgave gekocht. Zij hebben geen respekt voor hun taal en vergeten voor 't gemak dat wij ervoor moesten vechten.

Johan Nijhof - 19/08/09

Wat Florence zelf kennelijk ontgaat, is dat haar visie op twee gedachten hinkt. Ziet ze Vlaams en Nederlands nu als één taal of als twee? “waarmee Nederlanders hun taal gebruiken” tegenover “dat men hier altijd al voor onze taal=identiteit moest vechten” Als men spreekt van taal=identiteit kan die identiteit immers slechts de Vlamingen omvatten?
Onverschilligheid jegens onze taal, wel, die valt niet te ontkennen, maar die is tevens een bewijs van kracht. Ónze taal werd immers nooit door het Frans bedreigd. Ik neem aan dat de bedoelde documentaire op de Vlaamse TV werd uitgezonden. De kritiek zou dan gericht moeten worden op de Vlaamse aanbieder. Men kan van Nederlanders immers niet verwachten dat ze rekening houden met Vlaamse luisteraars? Welke Nederlander kan een Antwerpenaar in de verste verte verstaan? En zeker, dat doet ook pijn aan onze oren hoor. Het is zelfs griezelig te bedenken dat jullie (ge) daarvoor hebt moeten vechten.